11.0: තොරතුරු පද්ධති (Information Systems) - රචනා සහ ව්‍යවූහගත ප්‍රශ්න - 1 කොටස

---

01. පද්ධතියක් (System) යනු කුමක්ද?
02. පද්ධතියක් (System) සඳහා නම් කරන ලද රූපසටහනක් අඳින්න.
03. පද්ධතියක අනිවාර්යයෙන්ම තිබිය යුතු ලක්ෂණ වන්නේ මොනවද?
04. බයිසිකලය (පා පැදිය ) පද්ධතියක් සේ සලකා පහත දී ඇති සංරචක හිස්තැන් පුරවන්න.

             පද්ධතිය - ………………………………………………………………………………………………………………………………………..
             අරමුණු - ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
             සම්පත් - ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
             අනෙයෝන්‍ය ක්‍රියාකාරකම - .................................................................................................
05. පද්ධතියක් (System) සඳහා අරමුණක් තිබීම අනිවාර්ය වේ. පද්ධති සීමාව තීරණය වන්නේ පද්ධතියේ අරමුණ සමඟ ය. බයිසිකලයක් භාවිත කරන අවස්ථා 3 ක් නම් කර ඒවායේ සීමාවන් (boundaries) ලියා දක්වන්න.
06. අවට වටපිටාවේ දැකිය හැකි පද්ධති (Systems) 4 ක් නම් කර එහි වැදගත්කම පැහැදිලි කරන්න.
07. සියළුම පද්ධති නිර්මාණය වී ඇත්තේ එකිනෙකට සම්බන්ධ වී සාමූහිකව ක්‍රියා කරන කොටස් කීපයක් මගිනි. මෙහි එක් අංගයක නිමාව සම්පූර්ණ පද්ධතියෙහිම ක්‍රියාකාරීත්වය ගැටළුකාරී තත්වයකට පත්වේ. මෙම වාක්‍ය උදාහරණයක් ඇසුරින් පැහැදිලි කරන්න.
08. කිසියම් පද්ධතියක් (system) අනු කොටස් වලට බෙදිය හැකිය. එම අනු කොටස් පද්ධතියක් ලෙස ක්‍රියා කළ හැකිවන්නේද?
09. පද්ධතියක සියළු අවශ්‍යතාවයන් (requirements) කොටස් දෙකකට බෙදා වෙන් කළ හැක. ඒවා නම් කරන්න.
10. කාර්යබද්ධ අවශ්‍යතා (functional requirements) යනු මොනවාද?
11. බයිසිකලය පද්ධතියක් ලෙස සලකා කාර්යබද්ධ අවශ්‍යතා (functional requirements) 2 ක් ලියා දක්වන්න.
12. කාර්යබද්ධ නොවන අවශ්‍යතා (Nonfunctional requirements) යනු මොනවාද?
13. බයිසිකලය පද්ධතියක් ලෙස සලකා කාර්යබද්ධ නොවන අවශ්‍යතා (Nonfunctional requirements) 2 ක් ලියා දක්වන්න.
14. පද්ධතියක මූලිකාංග මොනවාද?
15. විවෘත පද්ධතියක් (Open system) යනු කුමක්ද? උදාහරණ දෙන්න.
16. සංවෘත පද්ධතියක් (Closed system) යනු කුමක්ද? උදාහරණ දෙන්න.
17. පද්ධති වර්ගීකරණය (classification of systems) කළ හැකි ආකාර මොනවාද?
18. ස්වභාවික පද්ධති (Natural systems) යනු මොනවාද?
19. කෘතීම පද්ධති (Artificial systems) හෙවත් මිනිසා විසින් නිර්මානය කරන ලද පද්ධති (Manmade systems) යනු මොනවාද?
20. භෞතික පද්ධති (physical systems) යනු මොනවාද?
21. සජීවී පද්ධති (living systems) යනු මොනවාද?
22. තොරතුරු පද්ධතියක් (Information system) යනු කුමක්ද?
23. තොරතුරු පද්ධතියක කාර්යභාරයන් මොනවාද?
24. ATM (Automatic Teller Machine) යන්ත්‍රය තොරතුරු පද්ධතියකි. මෙය පහදන්න.
25. හස්තීය තොරතුරු පද්ධති (Manual Information Systems) යනු මොනවාද?
26. පරිගණක ආශ්‍රිත තොරතුරු පද්ධති (Computerized Information Systems) යනු මොනවාද?
27. හස්තීය තොරතුරු පද්ධති (Manual Information Systems) වලට සාපේක්ෂව පරිගණක ආශ්‍රිත තොරතුරු පද්ධති (Computerized Information Systems) වල වාසි මොනවාද?
28. පරිගණක තාක්ෂණය උපයෝගී කර නොගන්නා තොරතුරු පද්ධති (Information Systems) භාවිතයේදී ඇතිවන ගැටළු නිරාකරණය කරගැනීම සඳහා මිනිසා විසින් පරිගණක තාක්ෂණය යොදාගන්නා තොරතුරු පද්ධති නිර්මාණය කරනු ලබයි.මෙම තොරතුරු පද්ධති නිපදවීමේදී සෑම විටම එක්තරා අරමුණක් හෝ අවශ්‍යතාවක් ඉටුකර ගැනීම සඳහා අවදානය යොමු කර ඇත.ඒ අතරින්  පුද්ගල සම්බන්දතාවකින් තොරව ක්‍රියාත්මක වීම සඳහා ස්වයංක්‍රීය තොරතුරු පද්ධති නිපදවා තිබේ. මිනිසා විසින් නිපදවා ඇති තොරතුරු පද්ධති වර්ග කිහිපයක් නම් කරන්න.
29. ස්වයංකෘත පද්ධතියක් (Automated System) යනු කුමක්ද?
30. ස්වයංකෘත පද්ධතියක් (Automated System) ලෙස ස්වයංක්‍රීය රෙදි සෝදන යන්ත්‍රයෙහි (Fully automatic washing machine) ක්‍රියාකාරීත්වය පැහැදිලි කරන්න.
31. මිනිසා විසින් සාදන ලද විවිධ වර්ග වල ස්වයංකෘත පද්ධතීන් (Automated Systems) සඳහා උදාහරණ 2 ක් දෙන්න.
32. කාර්යාලීය ස්වයංක්‍රීය පද්ධති (OAS – Office Automation System) යනු මොනවාද?
33. කාර්යාලීය ස්වයංක්‍රීය පද්ධති  (OAS – Office Automation System) වල භාවිතයට ගන්නා පුද්ගල සන්නිවේදන ක්‍රමවේදයන් මොනවාද?
34. තොරතුරු සන්නිවේදන තාක්ෂණයේ දී ගනුදෙනුවක් (Transaction) ලෙස හඳුන්වන්නේ කුමන ආකාරයේ ක්‍රියාවක් ද? උදාහරණ දෙන්න.
35. ගනුදෙනු සකස් කිරීමක් යනු කුමක්ද?
36. ගනුදෙනු සකස් කිරීමේ පද්ධතියක (TPS – Transaction Processing System) ක්‍රියාකාරීත්වය පැහැදිලි කරන්න.
37. ගනුදෙනු සැකසුම් පද්ධති වල සුවිශේෂී ක්‍රියාකාරීත්වය සඳහා ගෙන ඇති ක්‍රියාදාමයන් වන ACID (Atomicity - පරමාණුකතාව , Consistency - සංස්ථිතිය , Isolation - හුදකලා බව , Durability - කල් පැවැත්ම )යන්න පැහැදිලි කරන්න.

Atomicity - පරමාණුකතාව ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Consistency - සංස්ථිතිය ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Isolation - හුදකලා බව ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Durability - කල් පැවැත්ම ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

38. පාරිභෝගිකයාට උසස් සේවාවක් ලබා දීම සඳහා ගනුදෙනු සකස් කිරීමේ පද්ධති (TPS – Transaction Processing Systems) වල දක්නට ලැබෙන විශේෂාංග මොනවාද?
39. මිනිසා විසින් සාදන ලද විවිධ වර්ග වල ගනුදෙනු සකස් කිරීමේ පද්ධතීන් (TPS – Transaction Processing Systems) 3 ක් නම් කරන්න.
40. කළමනාකරණ තොරතුරු පද්ධතියක් (MIS – Management Information System) යනු කුමක්ද?
41. කළමනාකරණ තොරතුරු පද්ධතියක් (MIS – Management Information System) මගින් ඉටුකරන කාර්යයන් මොනවාද?
42. තීරණ සහාය පද්ධති (DSS – Decision Support Systems) යනු මොනවාද?
43. විධායක සහාය පද්ධති (ESS – Executive Support System) යන්න අර්ථ දක්වන්න.
44. භූගෝලීය තොරතුරු පද්ධතියක් (GIS – Geographical Information Systems) යනු කුමක්ද?
45. භූගෝලීය තොරතුරු පද්ධති (GIS – Geographical Information Systems) වල භාවිතයට ගන්නා තාක්ෂණයන් මොනවාද?
46. භූගෝලීය තොරතුරු පද්ධති (GIS – Geographical Information Systems) වල ප්‍රායෝගික යෙදීම් මොනවාද?
47. දැනුම් කළමනාකරණ පද්ධතියක් (KMS – Knowledge Management Systems) යන්න අර්ථ දක්වන්න.
48. නවක වෛද්‍යවරයෙකුට දැනුම් කළමනාකරණ පද්ධතියක (KMS – Knowledge Management Systems)  වැදගත්කම පහදන්න.
49. අන්තර්ගත කළමනාකරණ පද්ධතියක් (CMS – Content Management Systems) යන්න අර්ථදක්වන්න.
50. අන්තර්ගත කළමනාකරණ පද්ධතියක (CMS – Content Management Systems) කාර්යයභාරය කුමක්ද?

පිළිතුරු පසුව ලිපි මගින් බලාපොරොත්තු වන්න.